สแตนเลส (Stainless) คือ เหล็กที่ส่วนผลมของโครเมียม (Chromium) อย่างน้อย 11% และนิกเกิล 10-14% ทั้งนี้โครเมียมที่อยู่ในสแตนเลส จะสร้างแผ่นฟิล์มป้องกัน การเกิดสนิมและการกัดกร่อนโครงสร้างเหล็กชั้นด้านใน ดังนั้นปริมาณโครเมียมที่ใส่ ถือว่าเป็นส่วนสำคัญ ในเรื่องคุณสมบัติการป้องกันการเกิดสนิมและการป้องกันการกัดกร่อน ซึ่งส่วนผสมที่ไม่เท่ากันนี้เอง ทำให้สแตนเลสแบ่งเป็นหลายเกรด เช่น เกรด 304 ,เกรด316 เป็นต้น ทั้งนี้สแตนเลสแต่ละเกรดจะมีคุณสมบัติการต้านทานการกัดกร่อนและสนิม ที่แตกต่างกัน
สแตนเลส จะสามารถแบ่งออกเป็นกลุ่มได้ 5 กลุ่มดังนี้
- ออสเตนิติก (Austenitic) มีส่วนผสมของโครเมียม 18%แล้ว ยังมีนิเกิลที่ช่วยเพิ่มความต้านทานการกัดกร่อนอีกด้วย สแตนเลสกลุ่มนี้สามารถขึ้นรูปและเชื่อมได้ง่าย และมีคุณสมบัติเหมือนเดิมเมื่ออุณหภูมิเปลี่ยนไป ทนแรงกระแทกได้ดี
- เฟอร์ริติก (Ferritic) มีส่วนผสมของคาร์บอนต่ำ และมีโครเมียมเป็นส่วนผสมหลัก คือประมาณ 13% หรือ 17%
- มาร์เทนซิติก (Martensitic) โดยทั่วไปจะมีโครเมียมผสมอยู่ 12%และมีส่วนผสมของคาร์บอนในระดับปานกลาง มักนำไปใช้ทำช้อนส้อม มีด เครื่องมือตัด
- ดูเพล็กซ์ (Duplex) มีโครงสร้างผสมระหว่างเฟอร์ไรต์และออสเตไนต์ มีโครเมียมผสมอยู่ประมาณ 18-28% และนิเกิล 4.5-8%(ทนการกัดกร่อนของครอลีน)
- เหล็กกล้าชุบแข็งแบบตกผลึก (Precipitation Hardening Steel) มีโครเมียมผสมอยู่ 17 % และมีนิเกิล ทองแดง และไนโอเบียมผสมอยู่ด้วย (ใช้ทำยานอวกาศ)